Veilig werken op hoogte

De algemene verplichting tot het hebben van een RI&E is terug te vinden in artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet. 

Deze verplichting geldt voor ieder bedrijf waar personen in dienst zijn (let op: ook vrijwilligers vallen hieronder). Het steunpunt RI&E (rie.nl) heeft voor deze verplichting een stroomschema opgesteld. Hieruit blijkt, afhankelijk van de inrichting van uw organisatie, de mate waarin u invulling moet geven aan de RI&E. Zie figuur 1 ‘rie plicht’ voor de illustratie zoals opgesteld door het steunpunt RI&E. In enkele gevallen dient de RI&E daarnaast aanvullend getoetst te worden door een deskundige. Hierop zijn slechts enkele uitzonderingen, zie daarvoor figuur 2 ‘stroomschema toetsing’. In die uitzonderingsgevallen moet gebruik worden gemaakt van een erkend branche document. Dit wordt een zogeheten branche RI&E genoemd. Het grote nadeel van een branche RI&E komt later in deze paper aan bod.

Eisen aan RI&E

Naast de algemene verplichtingen staan in artikel 5 van de Arbowet ook een aantal algemene eisen voor de inhoud van een RI&E beschreven. Zo moet de volgende informatie in een RI&E zitten:

• De RI&E moet de risico’s beschrijven die de arbeid voor de werknemers met zich meebrengt. Daarnaast moet een beschrijving van de gevaren en de risico-beperkende maatregelen op zijn genomen (lid 1).
• Naast de algemene risico’s dienen de risico’s voor bijzondere categorieën werknemers in de RI&E beschreven te staan (lid 1).
• De RI&E dient tevens aandacht te besteden aan de toegang van werknemers tot een deskundige werknemer of persoon (bijv. de bedrijfsarts, hogere veiligheidskundige of een arbodienst) (lid 2).
• Er moet in een plan van aanpak (pva) vastliggen welke maatregelen genomen dienen te worden in verband met de bedoelde risico’s, de samenhang daartussen en de realisatietermijn (lid 3).

De keuze van de in de RI&E geadviseerde maatregelen dient volgens de arbeidshygiënische strategie plaats te vinden. Deze strategie staat beschreven in artikel 3 van de Arbowet en stelt dat men altijd uit moet gaan van de ‘bronaanpak’ voordat naar ‘lagere niveaus’ van maatregelen mag worden gegrepen. Het toezicht op deze verplichtingen wordt uitgevoerd door de Inspectie SZW. Bij afwijkingen van de wettelijke bepalingen mag de inspectie verschillende maatregelen nemen. Enkele voorbeelden zijn het geven van een waarschuwing, het opleggen van een boete aan werkgever of werknemer en het werk geheel stilleggen. In gevallen waarbij werknemers komen te overlijden is het gebruikelijk dat er zelfs een strafrechtelijk onderzoek wordt gestart, zoals in het inleidende voorbeeld. Voor werkgevers kan dit verstrekkende gevolgen hebben. Om te voorkomen dat medewerkers slachtoffer worden van een bedrijfsongeval dienen zij op de hoogte te zijn van de risico’s van hun dagelijkse werkzaamheden.

Om ervoor te kunnen zorgen dat medewerkers op de hoogte zijn van de risico’s dient de RI&E voor alle medewerkers inzichtelijk te zijn (artikel 5, lid 6). Naast inzichtelijkheid van de RI&E moeten medewerkers ook ingelicht worden over de risico’s en de bijbehorende maatregelen die horen bij hun werkzaamheden (artikel 8, lid 1). Het grote nadeel aan een RI&E is dat het een document is en dus een momentopname betreft. De wetgeving springt daarop in door te stellen dat wanneer ervaringen, gewijzigde werkmethoden, -omstandigheden of de stand van de techniek daartoe aanleiding geven de RI&E daarop aangepast moet worden (artikel 5, lid 4). Eenvoudig gezegd: pas de RI&E aan zodra er sprake is van nieuwe (potentiële) risico’s. Dit klinkt als veel werk, echter biedt het hebben van een RI&E ook meerdere voordelen.

Alles weten over de Risico Inventarisatie en Evaluatie?

Wilt u zelf aan de slag met de Risico Inventarisatie & Evaluatie? Na onze MVK opleiding of HVK opleiding weet u hoe u een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) opstelt en bent u volledig op de hoogte van de wet- en regelgevingen.

Publicatie: 08-2018

Je hebt er vast al iets over gehoord in het nieuws. De kwaliteit en veiligheid van klimbossen schiet tekort. 

Er ontstaan onveilige situaties door houtrot, verkeerd gebruik van klim- en zekeringmaterialen + de kennis van inspecteurs laat te wensen over.

Een groot deel van het probleem lijkt de kennis van de inspecteurs. Als zij precies weten wat waarvoor gebruikt moet worden en hoe het te gebruiken, dan worden dit soort fouten eerder opgemerkt en voorkomen!

AAB training & opleiding biedt verschillende mogelijkheden om deze kennis bij te brengen. Een daarvan is de cursus keuren klimmaterieel, valbeveiliging en hijsmiddelen.

Het keuren van klimmaterieel, valbeveiligingsmiddelen en hijsmiddelen is een wettelijke verplichting sinds 1998. De keuringen kunnen in eigen beheer maar ook uitbesteed worden. Ook in de VCA checklijst is de jaarlijkse keuring van arbeidsmiddelen opgenomen. Deze training leidt op tot voldoende onderricht persoon in het kader van de arbowet om zelfstandig keuringen aan deze middelen uit te voeren.

Wat komt onder andere aan bod:

• Materiaalsoorten, kenmerken, constructief inzicht
• Uitvoeren keuringen aan klimmaterieel, valbeveiliging en hijsmiddelen
• Praktisch toepassen van checklijsten voor het keuren van klimmateriaal, valbeveiliging en hijsmiddelen

Deze cursus duurt 1 dag. Er is daarnaast een mogelijkheid om dit incompany (bijv. in meerdere dagen) te volgen zodat het precies aansluit bij je wensen, werkzaamheden en om dieper in te gaan op de materie.

Relevante cursussen:

• Cursus Keuren valbeveiliging (certificaat: keurmeester)
• Cursus Bedrijfshulpverlening (BHV) voor boomverzorgers (certificaat: reddingsactie in bomen)
• Cursus Natuurlijk spelen en het warenwetbesluit attractie en speeltoestellen (certificaat: beheer natuurlijke speelplaatsen)
• Cursus Keuren (inspectie) speelgelegenheden & speeltoestellen (certificaat: keurmeester)
• Cursus Boomveiligheidscontroleur (VTA) (certificaat: VTA)
• Cursus Boomveiligheidsinspecteur (BVI) (certificaat: BVI)

Neem contact met ons op voor de mogelijkheden!

Lees hier het artikel van de NOS.

Publicatie: 09-2017

Op eigen houtje het bos in om bomen om te zagen voor de houtkachel? Staatsbosbeheer vindt het niet meer verantwoord en sluit hierover geen overeenkomsten meer met particulieren.

De maatregel is het directe gevolg van het noodlottig ongeval in Emmen, waar een ervaren bomenkapper op 6 januari onder een vallende boom terechtkomt. Tijdens het zagen splijt de stam naar boven in tweeën. De helft klapt omhoog en slaat zijn compagnon omver. De boom valt de andere kant op, bovenop de man.

Omstanders doen verwoede pogingen hem te bevrijden. Hulpdiensten moeten eraan te pas komen om de man uit het bos bij Emmen te krijgen. Zijn verwondingen blijken van dien aard, dat hij vijf dagen later overlijdt.

De hobbyveller was een van de circa tweeduizend particulieren met wie Staatsbosbeheer contractueel heeft vastgelegd dat zij jaarlijks 15 kuub bomen mogen omzagen en voor een zacht prijsje mogen meenemen uit Nederlandse bossen. Direct na het ongeval werd de verkoop van 'brandhout op stam', met een maximale doorsnee van 30 centimeter, al opgeschort.

De deelnemers hoefden niet gecertificeerd te zijn voor het gebruik van een motorkettingzaag, terwijl voor bomen tot 30 centimeter de vijfdaagse cursus 'lichte velling' wordt aanbevolen. Staatsbosbeheer schrijft in de algemene voorwaarden alleen dat het werken met een motorkettingzaag een zekere 'vakkundigheid' vereist. Verder stelt de organisatie het dragen van beschermene kleding over het hele lichaam verplicht.

Controles op naleving van de veiligheidsvoorschriften gebeuren steekproefsgewijs. 'We sturen geregeld mensen het bos uit', zegt Marcel van Dun van Staatsbosbeheer. Hij wil niet zeggen of de man in Emmen, die sinds veertien jaar een contract heeft met Staatsbosbeheer, aan alle voorschriften voldeed en was gecertificeerd.

Niet het eerste ongeval

Het definitieve besluit te stoppen met particuliere kap stuit op teleurstelling bij een aantal amateurvellers, maar er is ook begrip, zegt Van Dun. 'Het was niet het eerste ongeval', zegt hij. Zo brak in 2015 iemand zijn been en vorig jaar werden twee ongelukken gemeld. 'Deelname is op eigen risico, maar na overleg met kapdeskundigen is toch besloten dit niet meer te faciliteren.' Staatsbosbeheer is zich nu ervan bewust dat 'veiligheid en professionaliteit' in hun gebieden 'de hoogste prioriteit' moeten hebben. 'Er komt te veel bij kijken; iedere boom reageert anders.'

Henk Boot, die cursussen geeft in boomkappen, is altijd 'mordicus tegen' het initiatief van Staatsbosbeheer geweest. 'Het is waanzin, ronduit gevaarlijk', zegt Boot. 'Ik heb dit wel eens tegen ze gezegd, maar ze haalden hun schouders op.'

In tegenstelling tot Staatsbosbeheer zegt Natuurmonumenten alleen samen te werken met gecertificeerden of vrijwilligers die door hun professionals goed genoeg zijn bevonden. In Duitsland is zagen door particulieren eerder al aan banden gelegd. Een aantal Duitsers heeft sindsdien een contract afgesloten met Staatsbosbeheer om over de grens te kunnen zagen.

Staatsbosbeheer gaat nu kijken of ze op een andere manier particuliere zagers tegemoet kunnen komen. 'We onderzoeken of we langs boswegen al omgezaagde bomen kunnen neerleggen, die ter plekke in stukken mogen worden gezaagd door particulieren', zegt Van Dun. 'Een certificaat voor het gebruik van een motorkettingzaag stellen we dan wel verplicht.'

Bron: Volkskrant

Publicatie: 02-2017

Gemeenten kampen met steeds meer wegbeheerschades. Dat blijkt uit cijfers van verzekeraar Achmea. Niet alleen neemt de schadefrequentie toe, ook de schadebedragen lopen forser in de papieren. 

Louis Koehorst (senior Risicomanager van Achmea) en Chris Ravensbergen (adviseur Risicomanagement van de VNG) vinden het verrassend dat gemeenten ‘wegbeheerschades’ niet standaard op de bestuurlijke agenda hebben staan. “Grip krijgen op schades en deze beheersen gaat om risicobewustzijn. Dat doe je niet met enkel een verzekering.”

Een verzekering dekt maar deels de vele schadevormen. Daar komt bij dat gemeenten er financieel een zware kluif aan krijgen om de premies op te brengen. Ravensbergen: “Het is niet ondenkbaar dat de verzekeringspremie op termijn – fors – zal stijgen  en daardoor té kostbaar wordt. Beperking van de verzekering is weliswaar mogelijk, maar dan vallen de wegbeheerschades buiten de dekking, terwijl die in aantal alleen maar toenemen.

 ‘Ken uw risico’s’ Een andere manier van kijken naar wegbeheerschades is dan ook het devies. “Gemeenten moeten de risico’s kennen die met wegbeheer gepaard gaan. De manier waarop ze vervolgens omgaan met die risico’s bepaalt in hoeverre zij de risico’s kunnen beheersen”, zegt hij. Koehorst weet uit ervaring dat er heel veel organisaties ‘schadegericht’ werken. “Die handelen pas als de schade al is aangericht. Dan hangt er plots het label ‘urgentie’ aan en leidt het oplossen vaak tot hogere kosten. ‘Preventiegerichte’ organisaties daarentegen zijn zich bewust van de risico’s en ontplooien beleid om schades – en daarmee hoge kosten achteraf – te voorkomen.”

Verzekering dekt veel, maar niet alles Er zijn maar weinig gemeenten die preventief schades beheersen, zo blijkt uit gesprekken die Koehorst en Ravensbergen met gemeentelijke organisaties voerden. Koehorst: “We merken dat ze erg gericht zijn op die verzekering. Het idee is dat ze met bijvoorbeeld de Aansprakelijkheidsverzekering voor Gemeenten, de AVG, de boel wel hebben geregeld. De prikkel om actief na te denken over schadebeheersing ontbreekt daardoor bij veel gemeenten. Een positieve uitzondering is de gemeente Amsterdam. Hier wordt, onder regie van NV VGA, samen met Adviesbureau Kader en Achmea, een onderzoek uitgevoerd om de organisatorische oorzaken van wegbeheerschades vast te stellen en terug te dringen.”

Onderken je de vele risico’s die met wegbeheerschade samenhangen, dan weet je dat het de moeite waard is om er wel over na te denken. Lang niet alle schades zijn namelijk op te lossen met een uitkering van een verzekeraar.”

Schadelijk voor imago Schades manifesteren zich op diverse gebieden, van budget- en tijdoverschrijding tot klachten van omwonenden en claims. Koehorst: “Ook het imago en de reputatie van gemeenten staan op het spel. Dit soort schades is lastig te kwantificeren, maar niet te onderschatten. Het kan enorme schadeposten opleveren, terwijl juist de schade aan dat imago niet voor vergoeding in aanmerking komt.”

Wel of niet verzekeren? Vaak hebben schades ook nog eens invloed op elkaar. Daarom pleiten Ravensbergen en Koehorst voor een integrale benadering van de risico’s van wegbeheer. “Dit houdt onder meer in: een groot bewustzijn van álle risico’s en de wil om keuzes te maken: wat verzeker je wel en welke risico’s wil je of kun je zelf dragen?”

Onderhoud als preventief middel Gecombineerd met een preventiegericht beleid zal er ook een grotere rol zijn weggelegd voor onderhoud. Hoe beter onderhouden, hoe minder schades. Hier tekent zich direct een complicatie af, want in veel gemeenten staat het onderhoudsbudget voor wegbeheer onder druk door teruglopende financiële mogelijkheden. “Bezuinigen op onderhoud werkt echter averechts”, benadrukt Koehorst. “Het risico op schades neemt daardoor alleen maar toe. En dat gaat onherroepelijk leiden tot hogere kosten. Hogere premies bijvoorbeeld. Niet bepaald ideaal voor gemeenten die financieel toch al de nodige uitdagingen voor de kiezen krijgen.”

Aanbevelingen De spagaat waarin gemeenten verkeren – enerzijds  druk op financiën, anderzijds hoge verzekeringspremies – is te voorkomen. Koehorst en Ravensbergen doen drie aanbevelingen om wegbeheerschades in de grip te houden:

1. “Verhoog het risicobewustzijn in de organisatie. Kijk kritisch naar de manier waarop wegbeheer is georganiseerd. Formuleer duidelijke doelen en controleer deze in het proces van ‘beheren’ en ‘vernieuwen’.”
2. “Ga van ‘verzekeringsdenken’ naar ‘risicodenken’. Leun niet enkel op een verzekering. Stel een beleid op waarin de gemeente aangeeft welke risico’s er zijn. Wat het na te streven risiconiveau is. Besteed ook aandacht aan de acties om dat niveau daadwerkelijk te halen.”
3. “Voeg als prestatie-indicator ‘schaderegistratie’ toe aan de vernieuwde Wegbeheersystematiek (WBS). Vrijwel geen enkele gemeente doet dat nog. Terwijl claims heel veel informatie geven om het wegbeheer effectief te organiseren en in te richten. Gebruik deze gegevens in combinatie met data over wegontwerpen, onderhoudsgegevens en gebruiksintensiteit. Het biedt inzicht in de mogelijkheden om het onderhoud zo uit te voeren dat er verbeteringen ontstaan in schadebeheersing.”

Voorzichtige stappen Er zijn inmiddels gesprekken gaande met CROW om ‘schaderegistratie’ toe te voegen aan de WBS. Er is ook beweging op andere vlakken: er lopen verschillende projecten binnen gemeenten die moeten leiden tot een verbetering in het beheersen van wegbeheerschades.

Publicatie: 07-2018